Nederland heeft een uitstekende uitgangspositie om innovaties te ontwikkelen op het gebied van infectieziekten, van vaccins tot nieuwe behandelingen. Het basale, klinische en epidemiologische onderzoek op dit terrein is van oudsher sterk en we beschikken inmiddels over een levendige life sciences & health sector met startups en grotere bedrijven. Volgens infectioloog prof. dr. Meta Roestenberg (LUMC) is het hoog tijd om die belofte waar te maken. ‘FAST helpt ons om verbindingen te leggen en uit te bouwen en adequate financiering te vinden, zodat we gezamenlijk iets moois neer kunnen zetten.’

‘We wonen in een dichtbevolkt land, met veel intensieve veeteelt. We zijn bovendien een handelsland, met veel internationale contacten’, zegt Roestenberg. ‘Daarom hebben we veel expertise opgebouwd op het gebied van infectieziekten. We zijn bijvoorbeeld erg goed in antibiotic stewardship, de verstandige inzet van antibiotica’. Ook op andere terreinen, zoals de One Health benadering van infecties, is Nederland pionier. Het klimaat voor (startende) ondernemingen in de LSH-sector is ook gunstiger dan ooit. Toch behoort  Nederland nog niet tot de wereldtop in therapie- en vaccinontwikkeling op het gebied van infecties. Hier is volgens Roestenberg dan ook nog heel wat winst te behalen.

Infectiemodellen
Roestenberg is zelf expert het gebied van gecontroleerde infectiemodellen. Door gezonde vrijwilligers onder gecontroleerde omstandigheden te besmetten met een parasiet, virus of bacterie kunnen zij en haar collega’s de effectiviteit van een vaccin of behandeling onderzoeken. Ook meer mechanistische vragen over besmettingen kunnen op deze manier worden beantwoord. ‘We hebben op dat gebied in Nederland veel bijzondere expertise, in UMC Utrecht, Amsterdam UMC, Radboudumc en bij ons in het LUMC’, zegt Roestenberg. ‘En in vergelijking met landen zoals het Verenigd Koninkrijk of de Verenigde Staten zijn bij ons de afstanden natuurlijk klein. We zouden gemakkelijk een centrale faciliteit kunnen inrichten voor dit soort gecontroleerde infectiestudies waarmee we vragen van bedrijven en Academic Pharma kunnen beantwoorden en zo waarde creëren’.

Vroege fase faciliteit
Er ligt inmiddels een plan voor zo’n gezamenlijke faciliteit waarin academische onderzoekers in opdracht van bedrijven en anderen werken aan de klinische ontwikkeling van vaccins en behandelingen. Hier moet gewerkt worden aan innovatieve methodologieën om producten sneller naar de markt te brengen. In een ‘vroege fase’ klinische unit zouden de eerste stappen op weg naar klinische ontwikkeling van producten gezet kunnen worden.

Roestenberg: ‘We hebben een aanvraag ingediend bij het Nationaal Groeifonds. We hadden een goed onderbouwd plan, met tientallen brieven van bedrijven die graag onderzoek met ons zouden doen. Maar helaas is die aanvraag afgewezen, vooral omdat we het zonder private cofinanciering willen opzetten. We willen dat de methoden die wij ontwikkelen, in principe voor iedereen toegankelijk blijven en niet eigendom worden van één commerciële partij. Uiteindelijk kun je met zo’n vroege fase unit natuurlijk heel goed jezelf bedruipen. Ik doe hier in Leiden veel samen met het Center for Human Drug Research, dat is een not-for-profit stichting voor vroeg-klinisch onderzoek die tientallen miljoenen omzet per jaar draait. Omzet die weer geïnvesteerd kan worden in onderzoek en betere behandelingen’.

Ondanks de afwijzing door het Groeifonds heeft Roestenberg goede hoop dat het in de komende jaren wel lukt om het translationele onderzoek naar infectieziekten in Nederland te versterken. ‘De groep academische onderzoekers die deze Groeifondsaanvraag hebben geschreven, vormt een mooie basis voor een infectieziekten-hub van FAST. Die kunnen we samen met FAST verder uitbouwen met internationale contacten, bedrijven, regulatoire instanties, tot een initiatief waarmee we nieuwe oplossingen voor het groeiende wereldwijde infectieprobleem snel en doelgericht kunnen ontwikkelen’.

Samen met FAST diende de groep onlangs een aanvraag in bij ZonMw, in reactie op een subsidieoproep die specifiek gericht was op het opzetten van een vroege fase faciliteit voor infectieziekten onderzoek. ‘We hadden natuurlijk al veel voorwerk gedaan in het kader van de Groeifonds aanvraag. En FAST heeft ons verder geholpen. Nu maar hopen dat ZonMw de kracht van ons voorstel ook ziet’, aldus Roestenberg.