Drug repurposing als snelle route naar betaalbare nieuwe behandelingen

Publicaties

Drug repurposing als snelle route naar betaalbare nieuwe behandelingen

Op donderdag 23 november 2023 nam demissionair minister Kuipers van het ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport (VWS) het advies van FAST in ontvangst over de Nederlandse positie in drug repurposing. FAST is van mening dat er goede mogelijkheden zijn om drug repurposing in te richten als snelle route naar betaalbare nieuwe behandelingen. Een uitzonderingspositie voor een generiek merk kan bedrijven en/of academische groepen stimuleren om aan drug repurposing te doen waar meerwaarde is voor patiënten, in plaats van daar waar exclusiviteit toevallig mogelijk is.

Met drug repurposing worden bestaande geneesmiddelen herontwikkeld voor nieuwe behandeltoepassingen. Deze manier van geneesmiddelenontwikkeling biedt een enorm potentieel voor de behandeling van uiteenlopende en vaak zeldzame aandoeningen. Drug repurposing is aantrekkelijk voor het zorgsysteem want het gaat om patentloze (generieke) geneesmiddelen: deze zijn al beschikbaar, betaalbaar én er is al veel bekend over de veiligheid ervan. Gezien het enorme potentieel voor patiënten en de mogelijkheden om toe te werken naar nieuwe betaalbare therapieën roept FAST op om de handen ineen te slaan en drug repurposing aantrekkelijk te maken. Nederland kan hierin een leidende positie innemen.

Minister Ernst Kuipers: “De herbestemming van bestaande geneesmiddelen voor ándere aandoeningen dan waarvoor ze oorspronkelijk ontwikkeld zijn, is goed nieuws voor patiënten en kan bijdragen aan een betere behandeling. Het biedt daarnaast een mooie kans om toe te werken naar verbeterde beschikbaarheid van geneesmiddelen tegen maatschappelijk aanvaardbare prijzen. Ik ben daarom ook blij met het voorstel in de Europese herziening van de farma-wetgeving dat het voor de academische wereld mogelijk maakt hierin een grotere rol te spelen. Zij kunnen hiermee data aanleveren aan de EMA of het CBG, waarna leveranciers de nieuwe indicatie kunnen opnemen in hun dossiers. Om het potentieel van herbestemming van geneesmiddelen optimaal te benutten, wil ik ook kijken hoe de rol van private partijen kan worden vergroot. Publiek-private samenwerking is hier essentieel.”

Geen duurzaam verdienmodel
Het investeren in drug repurposing is voor generieke producenten geen vanzelfsprekendheid omdat er investeringen mee zijn gemoeid en er geen mogelijkheid is om die terug te verdienen. Generieke aanbieders die een nieuwe indicatie willen ontwikkelen en op de markt brengen krijgen namelijk te maken met negatieve prikkels in het zorgsysteem zoals lage prijzen en substitutie door andere merken van hetzelfde product. De Europese Commissie heeft voorstellen gedaan voor het bevorderen van drug repurposing in de vorm van exclusiviteit bij markttoelating. Deze mogelijke aanpassingen zijn echter niet voldoende om te komen tot een duurzaam verdienmodel die investeringen stimuleert.

Een concreet keuzepallet
In de position paper worden concrete handelingsopties beschreven om drug repurposing aantrekkelijk te maken voor bedrijven en academische groepen. Door bijvoorbeeld de ontdekkers van de nieuwe indicatie te kunnen belonen. En door het repurposed product een tijdelijke exclusieve positie te bieden in het zorgsysteem én te voorzien in een redelijke en maatschappelijk aanvaardbare vergoeding. De eerste optie leunt op ketenafspraken tussen zorgpartijen, de tweede op aanpassingen in het preferentiebeleid van zorgverzekeraars en de derde op een wettelijke regeling van de overheid. Deze laatste wordt door FAST als de voorkeursoptie gezien omdat het een structurele oplossing is die het meeste perspectief en zekerheid biedt aan investeerders in repurposing. Alle opties zijn bedoeld voor toepassing op de afgebakende groep geneesmiddelen zonder bescherming waarvoor ook de Europese Commissie stimuleringsmaatregelen voor repurposing heeft voorgesteld. FAST wil partijen bijeen brengen en in nauwe samenwerking met overheid, zorgverzekeraars, artsen en apothekers de opties verder verkennen.

Samenwerking met het veld
Gezien het enorme potentieel voor patiënten en de mogelijkheden om toe te werken naar nieuwe betaalbare therapieën wordt aanbevolen dat de politiek en het kabinet drug repurposing tot een beleidspeerpunt maken en daarbij de voorstellen in dit rapport betrekken.

Over FAST
FAST (Centre for Future Affordable Sustainable Therapy Development) bevordert het sneller en slimmer ontwikkelen, produceren en beschikbaar stellen van nieuwe therapieën voor patiënten op een wijze die toekomstgericht, duurzaam en betaalbaar is. FAST biedt ondersteuning aan therapie-ontwikkelaars (zowel vanuit academische als bedrijfsmatige partijen) middels het ontsluiten van (inter)nationale relevante kennis en expertise en het gezamenlijk met veldpartijen inventariseren en agenderen van kansen en knelpunten door de keten heen, en bedenken van, en experimenteren met, oplossingsrichtingen. De wensen en behoeften van patiënten zijn hierbij het uitgangspunt. Zo maken we Nederland toonaangevend in geneesmiddelenontwikkeling en ons land aantrekkelijk voor hoogwaardige geneesmiddelenonderzoek met in het kielzog hoogwaardige productie, bedrijvigheid en werkgelegenheid.

Saco de Visser

Wetenschappelijk Directeur
Do you have a question about FAST? Send an e-mail to info@fast.nl