In de reactie van het kabinet aan de Tweede Kamer over het FAST-rapport geven de ministeries van VWS en EZK aan een start te willen maken met de oprichting van “Future Affordable Sustainable Therapies” (FAST). Een initiatief vanuit ZonMw dat is gericht op duurzame, efficiënte therapieontwikkeling van morgen.

FAST is een initiatief dat overzicht gaat bieden op het gehele veld van therapieontwikkeling – van (academische) kennisontwikkeling tot en met de ontwikkeling van het eindproduct door bedrijven – waarin wegwijs wordt gemaakt wie op welke terreinen beschikt over kennis, infrastructuur en financieringsmogelijkheden. Publieke middelen kunnen zo gerichter en in betere samenhang met initiatieven uit het bedrijfsleven ingezet worden, waardoor innovatie én betaalbaarheid van therapieën hand in hand kunnen gaan met ondernemerschap. Nederland heeft de potentie om op dit gebied toonaangevend te zijn.

Met beleid investeren

Het is goed te realiseren dat de benodigde bedragen voor geneesmiddelenontwikkeling dermate hoog kunnen zijn, dat zelfs met cofinanciering een nationale publieke investering hoogstens impact kan hebben op een zeer klein deel van de geneesmiddelenmarkt. Daarom is het verstandig keuzes te maken en in te zetten waar de markt faalt bij “unmet medical needs” of waar Nederland voorop wil lopen als het gaat om betaalbaarheid en innovatie. Er is behoefte aan gefundeerde besluitvorming over investering, waar FAST in kan voorzien. Daarnaast moet er een optimaal klimaat worden gerealiseerd voor innovatief ondernemerschap vanuit academie en bedrijfsleven met een gezamenlijk doel: toegankelijke en betaalbare zorg. In de kamerbrief geeft het kabinet aan dat, gezien de demissionaire status, een besluit tot additionele investering aan een volgend kabinet wordt gelaten. Lees hier de kamerbrief.

Ecosysteem

FAST richt zich op het ontsluiten van wat we kunnen in Nederland op het gebied van therapieontwikkeling. We zorgen ervoor dat de route geplaveid is. We willen onderwijs en infrastructuur stimuleren. Op speerpunten kan FAST kansrijk onderzoek doorfinancieren met publieke middelen -ook na exploratief, vaak academisch onderzoek. Daarbij zal samenwerking met bedrijven belangrijk blijven om te zorgen dat de therapieën van morgen ook echt de patiënt bereiken. Zo kan Nederland internationaal als voorbeeld dienen op deze onderwerpen. Saco de Visser, kwartiermaker FAST: ‘We gaan toe naar zeer complexe, integrale behandelstrategieën die vaak erg kostbaar zijn. Samen zoek je naar manieren om innovatie niet alleen effectief te laten zijn, maar ook betaalbaar te houden. We zien dat private investeerders soms onvoldoende bereid zijn om de ontwikkeling van een gewenst geneesmiddel geheel te financieren omdat de maatschappelijke opbrengst onvoldoende bij hen neerslaat, zoals bij antibiotica. Soms willen private investeerders graag investeren, maar dreigt het geneesmiddel veel te duur te worden door monopolie en marktmacht. Om echt het verschil in Nederland te kunnen maken is het noodzakelijk in ieder geval de publieke investeringen in therapieontwikkeling goed af te stemmen en keuzes te maken waar inzet wenselijk of zelfs noodzakelijk is om innovatie en betaalbaarheid optimaal samen te laten gaan. Denk daarbij bijvoorbeeld het aan bestrijden van infectieziekten of behandelingen voor zeldzame ziekten’.

Gefaseerde aanpak

De brief aan de Tweede Kamer beschrijft; “Aangezien het organiseren van meer samenhang een no regret is, er meerdere proposities naast elkaar lopen, is het verstandig nu te besluiten tot het opstarten van de FAST-organisatie waarin de verdere processen worden uitgewerkt met een beperkt budget. Dit betekent ook dat we geen tijd verloren laten gaan als er in de nieuwe kabinetsperiode inhoudelijk en financieel besluiten over het vervolgtraject worden genomen.” In de opstartfase wil de FAST-organisatie bezien hoe we de wegwijsfunctie gaan organiseren, knelpunten in de regelgeving verzamelen en beginnen met het uitwerken van processen hoe samen met partnerorganisaties zoals ZonMw, Health~Holland, Invest-NL en RVO de samenhang tussen de financiële stromen en daarmee financiering door de ontwikkelketen heen georganiseerd kan worden. FAST moet tenslotte zo worden ingericht dat als het volgende kabinet besluit tot additionele investeringen de FAST-organisatie kan meegroeien met die ambitie.